Plexus brachialisletsel

Hier vindt u meer informatie over de behandeling van plexus brachialisletsel.

Wat is plexus brachialisletsel?

Elke beweging die u maakt en elk gevoel dat u waarneemt in de arm, loopt via het zenuwnetwerk van de plexus brachialis in de hals. Bij de geboorte of een ongeval kan dit beschadigd raken, waardoor de arm niet goed functioneert. Voor een multidisciplinaire behandeling kan u terecht in het Limburgse Zuyderland Medisch Centrum.

De plexus brachialis is de verbinding tussen de hersenen en de spieren en huid van de arm. Voor elke beweging en gevoelswaarneming gaat een signaal via deze zenuw naar de hersenen en terug naar de arm.

Hoe ontstaat letsel van de plexus brachialis bij de geboorte?

Soms blijft tijdens de geboorte de schouder van het kind achter het schaambeen van de moeder haken. In het geval van een stuitligging en -bevalling kan het hoofd beklemd raken achter het schaambeen. Er moet dan aan het kind getrokken worden om te geboorte te laten plaatsvinden. Hierdoor wordt de plexus brachialis overrekt en kunnen de zenuwen naar de armen scheuren of losgetrokken worden uit het ruggenmerg.

Hoe ontstaat plexus brachialisletsel bij een ongeval?

Bij volwassenen ontstaat plexus brachialisletsel meestal na een verkeersongeval, vooral bij een (brom)fiets- of motorongeluk. Door hard op de schouder te landen, wordt de hoek tussen de schouder en het hoofd vergroot en de zenuwbundel opgerekt.

Wat zijn de gevolgen van plexusletsel?

In de meeste gevallen is er sprake van schade aan het bovenste deel van de plexus. Dit beeld wordt Erbse parese genoemd. Dat wil zeggen dat de functie aan de pols- en vingerspieren is behouden. Bij een uitgebreider letsel kan ook de hele hand verlamd zijn. De patiënt heeft meestal (afhankelijk van de uitgebreidheid van het letsel) een verlamde schouder en bovenarm. De arm ligt dan naast het lichaam en kan niet van het lichaam worden gebracht. Tevens kan de elleboog niet worden gebogen.

Indien het plexusletsel na de geboorte ernstig was en niet spontaan hersteld is, heeft er meestal al een zenuwherstel (zenuwtransplantatie) operatie plaatsgevonden. Deze ingrepen worden in een vroeg stadium door een gespecialiseerde neurochirurg uitgevoerd. De schouderfunctie blijft na deze eerste operatie helaas beperkt. Ten gevolge van het letsel ontstaat namelijk een zogenaamde endorotatie contractuur van de schouder. Dit betekent dat de arm in het schouder-gewricht naar binnen gedraaid staat.

Het schoudergewricht bestaat uit het bovenste deel van de bovenarm (humerus), de kop, en het kommetje (glenoid) van het schouderblad (scapula). Door plexus brachialisletsel ontstaat er ten gevolge van de zenuwschade een verstoorde balans tussen vrijwel normale spieren en ernstig aangedane spieren rond het schoudergewricht. De arm / onderarm en hand kunnen niet of onvoldoende van het lichaam af worden bewogen. Hierdoor kan bijvoorbeeld het hoofd moeilijk of niet bereikt worden, voorwerpen voor het lichaam kunnen niet gepakt worden en als de kinderen ouder zijn, ontstaan problemen met bijvoorbeeld de persoonlijke verzorging (zoals het kammen van het haar).

Uw specialisten

Dr. S.K. Samijo

Orthopedisch chirurg
Algemene orthopedie, Schouder, Elleboog, Pols en Hand

Meer informatie over de behandeling van plexus brachialisletsels

Welke behandelingen zijn er mogelijk?

Het doel van alle vervolgbehandelingen na de eerste zenuwhersteloperatie is om:

  • de functie van de gehele arm zo goed mogelijk te maken
  • er de dagelijkse dingen beter mee te kunnen doen en
  • problemen in de toekomst te voorkomen.

De armfunctie zal echter nooit normaal worden. De vervolgbehandeling bestaat allereerst uit oefentherapie, bedoeld om het naar buiten draaien van de arm in het schoudergewricht (de exorotatie) te verbeteren. Als de balans van de spieren teveel verstoord is zal oefenen geen effect meer hebben. In dat geval is er meestal, bij functionele beperkingen, een operatie nodig.

Welke operaties voert de orthopedisch chirurg uit?

Verlengings- en peesverplaatsingsoperatie

Wanneer de arm niet naar buiten kan draaien, wordt dit verholpen met een verlengingsoperatie (subscapularis-release) in combinatie met een peesverplaatsingsoperatie (peestranspositie). Tijdens deze operatie worden zowel het te strakke kapsel als de pezen verlengd en worden de pezen verplaatst. Hierdoor worden de naar-binnen-draaispieren (endorotatoren) naar-buiten-draaispieren (exorotatoren) en arm-hef-spieren (abductoren, latissimus dorsi transfer) zoveel mogelijk verbeterd in hun functie. Hierdoor kan u of uw kind zelf de arm van het lichaam af en omhoog bewegen in een actieve beweging. Het naar binnen draaien van de arm (hand op de rug) zal na de operatie minder zijn.

Daarnaast zijn er bij lager gelegen plexusletsels verschillende peesverplaatsingsoperaties mogelijk in de onderarm en hand. Hierbij wordt getracht de strek- en grijpfunctie van de arm en hand te verbeteren.

Verlengingsoperatie (release)

Afhankelijk van het lichamelijk onderzoek en het resultaat van de MRI, kan het in sommige gevallen voldoende zijn om alleen de verlengingsoperatie uit te voeren. Hierbij worden het te strakke kapsel en de pezen verlengd, zodat de arm weer naar buiten kan draaien. Bij deze operatie wordt ervan uitgegaan dat de naar-buiten-draai spieren van de arm (exorotatoren) voldoende herstellen om deze beweging te kunnen maken.

Na deze operatie kan de arm weer passief (door de fysiotherapeut en door u, als u oefent met uw kind) naar buiten gedraaid (exorotatie) worden. Gedurende het eerste jaar na deze operatie blijkt of de passieve beweging wordt overgenomen door het kind in een actieve beweging (het kind maakt zelf de beweging). Is dat niet het geval, dan wordt alsnog geadviseerd om de peesverplaatsing te doen.

Standscorrectie

Afhankelijk van de functiebeperking en het lichamelijk onderzoek kan het nodig zijn om een standscorrectie uit te voeren. Dit heet een osteotomie. Vaak vindt deze in de bovenarm plaats. Dit heet een exoroterende humerus osteotomie. Door deze ingreep wordt het beter naar buiten kunnen draaien van de bovenarm ondersteund.

Bij lager gelegen letsels in de plexus brachialisletsels kan het nodig zijn om de stand van de onderarm te verbeteren. Dit wordt door middel van een pronerende radius osteotomie gedaan. Hierdoor komt de hand in een betere grijpstand en daardoor wordt de functionaliteit van de arm vergroot.

Het plexus brachialisteam

Zorg bij plexus brachialisletsel is op twee plaatsen in Nederland beschikbaar: bij Zuyderland Medisch Centrum en LUMC. De patiënten worden – al dan niet samen met de ouders – gezien in het plexusteam, bestaande uit een neurochirurg, orthopedisch chirurg, revalidatiearts en een plastisch chirurg. Gezamenlijk wordt de beperking vastgesteld en vervolgens wordt een behandelplan opgesteld. Dit wordt individueel of mogelijk gezamenlijk door verschillende dokters uitgevoerd. Belangrijk in het hersteltraject zijn ook de verschillende therapeuten, al dan niet in uw eigen woonplaats.

Neem contact op voor meer informatie of een afspraak